Nama : Hj. Mat Hassan Bin Panglima Munas
Tarikh Lahir : 1850
Tempat Lahir : Kampung Saring Daerah Jeram, Kelantan
Tarikh Kematian : 1915 (ketika usia 65tahun)
Sumbangan : pejuang kebebasan
Hj. Mat Hassan Panglima Munas atau lebih dikenali dengan gelaran Tok Janggut. Banyak berjasa dalam memperjuangkan tanah air dari cengkaman penjajah British ketika itu. Beliau dilahirkan pada tahun 1850 di Kampung Saring Daerah Jeram, Kelantan. Ayahandanya berkhidmat sebagai panglima istana, oleh kerana itu beliau dibesarkan didalam istana Tengku Seri Maharaja Jeram. Beliau mendalami ilmu-ilmu agama di Makkah.
Ketika beliau masih berada di Makkah Siam telah menguasai Patani. Gurunya Syeikh Ahmad memberi amanat agar anak muridnya berikhtiar mencari jalan untuk membebaskan Patani yang juga dikenali sebagai Serambi Makkah dari penjajahan Siam. Manakala penjajah Inggeris mula melebarkan penjajahan ke negeri-negeri Melayu di Utara dan Timur Semenanjung, selepas berjaya menguasai negeri di Pantai Barat Semenanjung.
Perjanjian Bangkok yang dimeterai antara penjajah Inggeris dan Siam telah menyebabkan Kelantan, Terengganu, Kedah dan Perlis dibawah naungan kuasa penjajah Inggeris manakala Patani, Menara, Jalor dan Setol di bawah Siam.
Penjajahan Inggeris di Kelantan tidak direstui orang Melayu dan perubahan pentadbiran yang diperkenalkan penjajah ternyata amat menindas penduduk watan. Mat Hassan pulang ke Kelantan takkala Sultan dan pembesar Melayu di Kota Baharu tidak terdaya lagi melawan penjajahan Inggeris. Beliau menawarkan diri kepada Ungku Besar Jeram untuk menubuhkan barisan menentang penjajahan Inggeris tersebut.
Mat Hassan juga berhubung rapat dengan pejuang-pejuang yang lain seperti Tok Gajah, Mat Kilau dan Datuk Bahaman. Sentimen anti penjajah Inggeris semakin meningkat apabila tercetusnya perang dunia pertama pada ogos 1914. Kerajaan Kelantan yang berada dalam keadaan tersepit akibat daripada perjanjian penjajah Inggeris - Kelantan pada 1910. Kerajaan Kelantan dipaksa menyokong atau menyebelahi British dalam peperangan tersebut. Keputusan Kelantan memihak kepada British dan bukan Turki Uthmaniah dalam perang dunia pertama amat mengecewakan Mat Hassan kerana ia bertentangan dengan fatwa Syaikhul Islam.
Penindasan penjajah Inggeris menerusi kutipan cukai yang tinggi menyemarakan lagi kemarahan orang Melayu. Pada mulanya Mat Hassan dan pengikutnya turut membayar cukai walaupun tidak berpuas hati. Akhirnya kekacauan bermula apabila pejabat penjajah mengambil masa tiga hari untuk mengutip hasil kerana hanya ada seorang petugas hingga menyukarkan orang-orang kampung. Berikutan itu Mat Hassan memutuskan untuk tidak membayar cukai dan memulakan kempen penentangan terhadap penjajahan Inggeris.
Pada 29 April 1915, Mat Hassan bermesyuarat dengan pengikutnya di rumah Tok Nik Bas di kampung Tok Akib mengenai strategi untuk menentang penjajah Inggeris dan memutuskan untuk mengambil alih pemerintahan di Pasir Putih dan mengisytiharkan jajahan itu merdeka. Bagaiman pun mesyuarat sulit tersebut telah diketahui oleh pegawai Jajahan Pasir Puteh yang berasal dari singapura iaitu Latif, yang kemudiannya mengeluarkan waran kepada Ketua Balai Polis, Sarjan Che Wan Sulaiman untuk menangkap Mat Hassan.
Sarjan Che Wan yang diiringi beberapa anggotanya bertolak ke Kampung Tok Akib pada pagi 29 April bagi memaksa Mat Hassan menyrah diri. Ketika tiba di kampung tersebut, Mat Hassan sedang berucap dihadapan kira-kira 1,000 orang penduduk yang kebanyakannya bersenjata. Mat Hassan bersetuju untuk mengikut polis kepejabat jajahan untuk memberikan penjelasan terhadap tindakannya. Layanan polis terhadapnya ketika itu menyebabkan timbul persengketaan. Beliau tidak bersetuju polis berjalan dibelakangnya kerana dilihat seolah-olah mereka mengawal tindakannya daripada hendak melarikan diri, beliau inginkan polis berjalan seiringan atau dihadapannya. Polis tetap berkeras menyebabkan Mat Hassan menikam Sarjan Che Wan dengan kerisnya shingga mati. Disitulah permulaan peperangan antara Mat Hassan ataupun lebih dikenali sebagai Tok Janggut dengan penjajah Inggeris.
Mat Hassan dan pengikutnya menyerang Pasir Puteh menyebabkan pegawai penjajah Inggeris di jajahan itu melarikan diri ke Kota Bahru. Beliau dan pengikutnya berjaya menawan Pasir Puteh dan menubuhkan pentadbiran sendiri dan diisytiharkan sebagai Ketua Menteri dan Ungku Besar Jeram sebagai Raja. Perkembangan diPasir Puteh amat membimbangkan pihak istana di Kota bahru.
Atas cadangan penasihat penjajah British dan sokongan Datuk Bentara Setia dan Datuk Menteri, Sultan Muhammad ke IV memutuskan untuk menangkap Mat Hassan dan pengikutnya atas kesalahan menderhaka. Diatas tidak keyakinan terhadap kesungguhan Sultan dalam menghadapi kebangkitan Mat Hassan, penjajah Inggeris telah meminta bantuan tentera ke Kelantan dan seramai 239 askar Inggeris telah dihantar ke negeri itu pada 3 Mei 1915. Bagaimanapun operasi tersebut tidak berjaya apabila Mat Hassan dan pengikutnya bersembunyi. Selepas seminggu tentera Inggeris terpaksa kembali ke Singapura.
Selepas mendapat tahu kumpulan Mat Hassan keluar dari persembunyian, penjajah Inggeris kembali membawa masuk tentera Sikh untuk membakar rumah penduduk kampung. Tindakan iyu mencetus
kemarahan Mat Hassan lalu menyerang khemah tentera id Pasir Puteh pada jam 3 pagi 24 mei 1915. Manakala pasukan Malay State Guides memburu kumpulan Mat Hassan.
Akhirnya kumpulan Mat Hassan dan tentera Inggeris bertempur di Kampung Dalam Pupoh tidak jauh dari kampung Merbol. Pertempuran tersebut berlaku hebat, bagaimanapun Mat Hassan terbunuh bersama ramai pengikutnya. Mayatnya diarak sekitar Pasir Puteh sebelum dibawa ke Kota Bahru dan digantung dengan kaki ke atas, kepala di bawah di Padang Merdeka sebelum dikebumikan di Pasir Pekan Tumpat Kelantan. (mannsgor)
rujukan
wikipedia
Ketika beliau masih berada di Makkah Siam telah menguasai Patani. Gurunya Syeikh Ahmad memberi amanat agar anak muridnya berikhtiar mencari jalan untuk membebaskan Patani yang juga dikenali sebagai Serambi Makkah dari penjajahan Siam. Manakala penjajah Inggeris mula melebarkan penjajahan ke negeri-negeri Melayu di Utara dan Timur Semenanjung, selepas berjaya menguasai negeri di Pantai Barat Semenanjung.
Perjanjian Bangkok yang dimeterai antara penjajah Inggeris dan Siam telah menyebabkan Kelantan, Terengganu, Kedah dan Perlis dibawah naungan kuasa penjajah Inggeris manakala Patani, Menara, Jalor dan Setol di bawah Siam.
Penjajahan Inggeris di Kelantan tidak direstui orang Melayu dan perubahan pentadbiran yang diperkenalkan penjajah ternyata amat menindas penduduk watan. Mat Hassan pulang ke Kelantan takkala Sultan dan pembesar Melayu di Kota Baharu tidak terdaya lagi melawan penjajahan Inggeris. Beliau menawarkan diri kepada Ungku Besar Jeram untuk menubuhkan barisan menentang penjajahan Inggeris tersebut.
Mat Hassan juga berhubung rapat dengan pejuang-pejuang yang lain seperti Tok Gajah, Mat Kilau dan Datuk Bahaman. Sentimen anti penjajah Inggeris semakin meningkat apabila tercetusnya perang dunia pertama pada ogos 1914. Kerajaan Kelantan yang berada dalam keadaan tersepit akibat daripada perjanjian penjajah Inggeris - Kelantan pada 1910. Kerajaan Kelantan dipaksa menyokong atau menyebelahi British dalam peperangan tersebut. Keputusan Kelantan memihak kepada British dan bukan Turki Uthmaniah dalam perang dunia pertama amat mengecewakan Mat Hassan kerana ia bertentangan dengan fatwa Syaikhul Islam.
Penindasan penjajah Inggeris menerusi kutipan cukai yang tinggi menyemarakan lagi kemarahan orang Melayu. Pada mulanya Mat Hassan dan pengikutnya turut membayar cukai walaupun tidak berpuas hati. Akhirnya kekacauan bermula apabila pejabat penjajah mengambil masa tiga hari untuk mengutip hasil kerana hanya ada seorang petugas hingga menyukarkan orang-orang kampung. Berikutan itu Mat Hassan memutuskan untuk tidak membayar cukai dan memulakan kempen penentangan terhadap penjajahan Inggeris.
Pada 29 April 1915, Mat Hassan bermesyuarat dengan pengikutnya di rumah Tok Nik Bas di kampung Tok Akib mengenai strategi untuk menentang penjajah Inggeris dan memutuskan untuk mengambil alih pemerintahan di Pasir Putih dan mengisytiharkan jajahan itu merdeka. Bagaiman pun mesyuarat sulit tersebut telah diketahui oleh pegawai Jajahan Pasir Puteh yang berasal dari singapura iaitu Latif, yang kemudiannya mengeluarkan waran kepada Ketua Balai Polis, Sarjan Che Wan Sulaiman untuk menangkap Mat Hassan.
Sarjan Che Wan yang diiringi beberapa anggotanya bertolak ke Kampung Tok Akib pada pagi 29 April bagi memaksa Mat Hassan menyrah diri. Ketika tiba di kampung tersebut, Mat Hassan sedang berucap dihadapan kira-kira 1,000 orang penduduk yang kebanyakannya bersenjata. Mat Hassan bersetuju untuk mengikut polis kepejabat jajahan untuk memberikan penjelasan terhadap tindakannya. Layanan polis terhadapnya ketika itu menyebabkan timbul persengketaan. Beliau tidak bersetuju polis berjalan dibelakangnya kerana dilihat seolah-olah mereka mengawal tindakannya daripada hendak melarikan diri, beliau inginkan polis berjalan seiringan atau dihadapannya. Polis tetap berkeras menyebabkan Mat Hassan menikam Sarjan Che Wan dengan kerisnya shingga mati. Disitulah permulaan peperangan antara Mat Hassan ataupun lebih dikenali sebagai Tok Janggut dengan penjajah Inggeris.
Mat Hassan dan pengikutnya menyerang Pasir Puteh menyebabkan pegawai penjajah Inggeris di jajahan itu melarikan diri ke Kota Bahru. Beliau dan pengikutnya berjaya menawan Pasir Puteh dan menubuhkan pentadbiran sendiri dan diisytiharkan sebagai Ketua Menteri dan Ungku Besar Jeram sebagai Raja. Perkembangan diPasir Puteh amat membimbangkan pihak istana di Kota bahru.
Atas cadangan penasihat penjajah British dan sokongan Datuk Bentara Setia dan Datuk Menteri, Sultan Muhammad ke IV memutuskan untuk menangkap Mat Hassan dan pengikutnya atas kesalahan menderhaka. Diatas tidak keyakinan terhadap kesungguhan Sultan dalam menghadapi kebangkitan Mat Hassan, penjajah Inggeris telah meminta bantuan tentera ke Kelantan dan seramai 239 askar Inggeris telah dihantar ke negeri itu pada 3 Mei 1915. Bagaimanapun operasi tersebut tidak berjaya apabila Mat Hassan dan pengikutnya bersembunyi. Selepas seminggu tentera Inggeris terpaksa kembali ke Singapura.
Selepas mendapat tahu kumpulan Mat Hassan keluar dari persembunyian, penjajah Inggeris kembali membawa masuk tentera Sikh untuk membakar rumah penduduk kampung. Tindakan iyu mencetus
kemarahan Mat Hassan lalu menyerang khemah tentera id Pasir Puteh pada jam 3 pagi 24 mei 1915. Manakala pasukan Malay State Guides memburu kumpulan Mat Hassan.Akhirnya kumpulan Mat Hassan dan tentera Inggeris bertempur di Kampung Dalam Pupoh tidak jauh dari kampung Merbol. Pertempuran tersebut berlaku hebat, bagaimanapun Mat Hassan terbunuh bersama ramai pengikutnya. Mayatnya diarak sekitar Pasir Puteh sebelum dibawa ke Kota Bahru dan digantung dengan kaki ke atas, kepala di bawah di Padang Merdeka sebelum dikebumikan di Pasir Pekan Tumpat Kelantan. (mannsgor)
rujukan
wikipedia
Tiada ulasan:
Catat Ulasan